(Çeviri şu siteden yapıldı: https://web.archive.org/web/20181223171103/https://www.gnu.org/gnu/why-programs-should-be-shared.en.html)

PROGRAMLARIN NEDEN PAYLAŞILMASI GEREKİR? (2 Ocak 2019)

Sitenin notu: Richard Stallman (doğ. 1953) bu metni her ne kadar öncesinde veya sonrasına yazıp yazmadığı bilinmese de bulunduğu belgeye göre Mayıs 1983’te yazdı. Mayıs 1983’te kendisi özel olarak özgür bir işletim sistemi geliştirmenin planlarını yürütmekteydi, ancak bunu Unix benzeri bir sistemden ziyade MIT Lisp Makinesi şeklinde düşündüğüne ihtimal vermekteyiz.

Beş yıl önce, SAIL, MIT, CMU vb. ile yazılmış tüm kullanışlı programların paylaşılacağı kabul edilmeye başlandı. O zamandan beri, bu üniversiteler tıpkı bir yazılım evi gibi davranmaya başladı - faydalı olan her şey bir kol ve bir bacak fiyatına satılmaya başlandı (genellikle masrafları karşılanmadan yazıldıktan sonra).

İnsanlar yazılım dağıtmanın zararlı olduğuna dair çeşitli bahaneler uyduruyor. Bu sözde problemler bizi paylaşmaktan yıldırmadı ve EMACS'ı etkilemedi, ben de bu bahanelerin uydurma olduklarından şüpheleniyorum.

Mesela, insanlar şirketlerin bir şeyi “çalıp” satabileceğini söyleyebilir. O zaman Stanford’un o şeyi satmasından daha kötü ne olabilir! En azından insanların bedava bir kopya alabilmeleri için seçme şansı olacaktır. Kullancılar korumalı yazılım mı almak istiyor? Öyleyse insanların kullanım sözleşmeleri satmasına izin verin - ancak yazılımı kendisine ücretsiz verin.

Bir yazılım paylaşmamak için ortaya koyduğunuz bahaneleri göz ardı edebilirim. Ancak neden paylaşmamız gerektiğinin sebebi çok daha önemli:

Yapay engeller kaldırıldığında aynı miktardaki bir işle çok daha fazlasını yapardık. Ve böylelikle biz diğerleriyle uyum içinde kendimizi daha iyi hissederdik.

Yazılım paylaşmak bilimsel dayanışmanın kendisine bilgisiyar biliminde bir yer edinebilmesinin bir şeklidir. Üniversiteler bir zamanlar bilimsel dayanışmanın ilkelerini korurdu. Daha fazla kâr elde etmek uğrunda bundan vazgeçmek doğru mu?

Onlara izin vermeli miyiz?

Şimdilerde burada yüksek lisans öğrencileri, özellikle satışa yönelik programlama projeleri üzerinde çalışıyor. Ancak, beş yıl önceki gibi bir ortam yaratırsak, üniversite öğrencileri bunu yapmaya cesaret edemezdi. Ve eğer paylaşmaya başlarsanız, diğer insanlar da sizinle paylaşmaya başlayabilir.

Bu yüzden tekrar paylaşmaya başlayalım.

NOTLAR:

UNIX: 1969'da geliştirilmesine başlanan ve bugün içinden Linux'u da çıkaran çekirdek/işletim sistemi.

EMACS: Richard Stallman'in geliştirdiği, bilgisayarlar için program düzenleyicisi. E-posta, tarayıcı gibi özellikleri de bulunmakta.

MIT: Massachuetts Institute of Technology. ABD'de bir üniversite.

SAIL: Bir türlü bulamadım. :(

CMU: Carnegie Mellon University. ABD'de bir üniversite.

Ana sayfaya dön

İrtibat adresi: luzumsuz@riseup.net

2018 Copyfarleft. Her ne kadar Neocities'e bağlı kalsam da telif lisansı olarak bunu kullanmayı tercih ediyorum.