Ana okulundan üniversiteye değin okulun bütün seviyelerini içeren eğitim faaliyetleri, yalnızca özgür yazılımı öğretmek konusunda ahlaki bir misyon üstlenmelidir.
Tüm bilgisayar kullanıcıları kendilerine bilgisayarlarını kontrol etme özgürlüğünü sağlayan özgür yazılım konusunda ısrar etmeli, mülkü yazılımla birlikte program sahibi veya geliştiricisi ne isterse onu yapar, kullanıcıların istediğini değil. Özgür yazılım ayrıca dimdik bir hayat sürdürme konusunda kullanıcılara birbirleriyle işbirliği kurma özgürlüğünü tanır. Bu sebepler okullarda herkese olduğu gibi uygulanır. Yine de bu makalenin amacı, eğitim için özellikle uygulanabilecek ek nedenleri göstermektir.
Özgür yazılım okulları zarardan kurtarır, ancak bu ikincil bir kazançtır. Tasarruf mümkün çünkü özgür yazılım diğer kullanıcılar gibi okullara da yazılımı kopyalama ve yeniden dağıtma özgürlüğü verir; okul sistemi her okula kopya verebilir ve her bir okul bütün bilgisayarlarına programı yükleyebilir ve bunu yaptığı için de bir ödemede bulunması gerekmez.
Bu fayda kullanışlıdır, ancak kesin bir biçimde bunu ilk sıraya koymayı reddediyoruz, çünkü söz konusu önemli ahlaki konularla karşılaştırıldığında oldukça yüzeysel kalıyor. Okulları özgür yazılıma taşımak okullardaki eğitim kalitesinin artırmanın tek bir yolundan daha fazlasıdır: bu kötü eğitim yerine iyi eğitim vermenin gerekliliğidir. Öyleyse daha derin sorunları ele alalım.
Okulların öğrencilere güçlü, yetenekli, bağımsız, dayanışmacı ve özgür bir toplumun vatandaşı olmayı öğretmek gibi sosyal bir görevi vardır. Korumacılığı ve oylamayı gösterdikleri gibi özgür yazılım kullanımını da göstermeleri geremektedir. Öğrencilere özgür yazılım öğretmekle birlikte, onları özgür dijital bir toplumda yaşayan vatandaşlar olarak mezun edilmelerine yönelik hazırlıklar yapılır. Bu durum toplumun bütün olarak dev şirketlerin dominasyonundan kaçışını sağlar.
Buna karşın, özgür olmayan yazılım öğretmek okulların sosyal göreviyle çelişen bağımlılığı besler. Okulların bunu yapmaması gerekiyor.
Bütün bunlardan sonra, neden bazı mülkü yazılım geliştiricileri özgür olmayan programlarının ücretsiz kopyalarını (1) okullara sunmaktadır? Çünkü onlar, sigara şirketlerinin okul çocuklarına ücretsiz sigara dağıtması gibi (2) okulların kendi ürünlerine olan bağımlılıklarını geliştirmek istiyor. Öğrenciler mezun olduklarında çalışmaya gidecekleri hiçbir şirket onlara ücretsz kopya vermeyecek. Bağımlı olduğunuz zaman, sizden ödeme yapmanız beklenecek ve gelecek güncellemeler daha da pahalı olacak.
Özgür yazılım öğrencilere yazılımın nasıl çalıştığını öğrenme olanağı sağlar. Bazı öğrenciler ve doğuştan programcılar, ergenliklerini bilgisayarları ve yazılımlarına dair her şeyi öğrenmeye can atarak geçiriyor. Her gün kullandıkları programların kaynak kodunu okumayı çok merak ediyorlar.
Mülklü yazılım onların bilgi konusundaki susuzlarını reddeder: “İstediğiniz bilgi bir sırdır – öğrenmek yasaktır!” Mülkü yazılım, eğitim ruhunun düşmanıdır ve okullarda tersine mühendislik objesi olarak kullanılmak dışında barındırılmamalıdır.
Özgür yazılım herkesi öğrenmeye teşvik eder. Özgür yazılım topluluğu teknolojinin nasıl çalıştığının genel bir reddini savunan “teknolojinin ruhbanlığını” reddeder; biz ise her yaştan ve durumdan gelen öğrencinin kaynak kodunu okumasını ve bilmek istediği ölçüde öğrenmesini teşvik ederiz.
Özgür yazılım kullanan okullar üstün yetenekli programlama öğrencilerine ilerleme sağlayacaktır. Doğuştan programcılar nasıl iyi programcı olur? İnsanların gerçekten kullandığı gerçek programları okuyup anlamalarına ihtiyaçları vardır. Bol miktarda kod okuyarak ve bol miktarda kod yazarak iyi ve net kod yazmayı öğrenirsiniz. Yalnızca özgür yazılım buna izin verir.
Büyük programlar için kod yazmayı nasıl öğrenirsiniz? Halihazırda büyük programlar içinde büyük ölçüde değişiklik yaparak yazarsınız. Özgür Yazılım bunu yapmanızı sağlar; mülkü yazılım bunu es geçer. Herhangi bir okul öğrencilerine programlama tekniğinde ustalaşmak için bunu sunar, ama sadece özgür yazılımlı bir okul olduğunda.
Özgür yazılımın okullarda kullanımın en derin sebebi ahlaki eğitim için olmasıdır. Okullardan öğrencilerine temel doğruları ve işe yarar becerileri öğretmesini bekleriz, ancak bunlar işlerinin sadece bir parçasıdır. Okulların en temel görevi diğerlerine yardım etme alışkanlığını da içeren iyi vatandaş olmayı öğretmektir. Bilgisayar kullanım alanında, bu insanlara yazılım paylaşmayı öğretmek demektir. Okullar, hemşirelik okulundan başlayarak, öğrencilere şunu belirtmeli, “Eğer okula yazılım sokacaksanız, bunu diğer öğrencilerle paylaşmak zorundasınız. Sınıfta öğrenmek isteyen insanlar için kaynak kodunu göstermelisiniz. Dolayısıyla sınıfa tersine mühendislik için kullanılmadığı sürece özgür olmayan bir yazılım sokmaya izin verilmez.”
Elbette, bir okul olduğu bir görünmelidir: sınıfa sadece özgür yazılım (tersine mühendislik için kullanılacak araçlar hariç) sokulmalı ve öğrenciler kopyalayabilsin, evine götürebilsen, daha öteye yeniden dağıtabilsin diye kaynak kodu içeren kopyalar paylaşılmalıdır.
Öğrencilere özgür yazılım kullanmayı öğretmek ve özgür yazılım topluluğunda yerlerini almalarını sağlamak uygulamalı bir yurttaşlık dersidir. Ayrıca öğrencilere zenginlerin değil, kamu hizmetinin bir rol modelini öğretir. Her seviyedeki okul özgür yazılım kullanmalı.
Bir okulla ilişkiniz varsa ---öğrenci, öğretmen, çalışan, yönetici, bağışçı veya öğrenci velisiyseniz--- okulu özgür yazılıma geçirmek sizin sorumluluğunuzdadır. Özel bir istek hedefe ulaşılamıyorsa, sorunu bu topluluklarda herkese açık olarak belirtin; konuyla ilgili daha fazla insanı bilgilendirmenin ve kampanya için müttefikler bulmanın yolu budur.
(1) Uyarı: Böyle bir teklifi kabul eden bir okul sonraki yükseltmeleri daha pahalı bulabilir.
(2) RJ Reynolds Tobacco Company, 2002 yılında çocukların katıldığı etkinliklerde ücretsiz sigara numuneleri dağıttığı için 15 milyon dolar para cezasına çarptırıldı. Detay için: http://www.bbc.co.uk/worldservice/sci_tech/features/health/tobaccotrial/usa.htm.
İrtibat adresi: luzumsuz@riseup.net
2018 Copyfarleft. Her ne kadar Neocities'e bağlı kalsam da telif lisansı olarak bunu kullanmayı tercih ediyorum.